Kunstenaar zonder pauzeknop exposeert in Schoonewelle

“Nou huppakee…”, zegt Harjo Martinus na een toespraak van zijn zwager Jan Blei. De kunstenaar uit Groningen duwt de toehoorders met twee woorden naar de bovenverdieping van De Sluuspoort. Daar hangt tot diep in augustus een collectie schilderijen van zijn hand. Terwijl de gasten de trap naar boven nemen, loopt Martinus zelf naar buiten. Tijd voor een sigaret.

Martinus is van 1952. Hij groeide op in een tijd dat Zwartsluis volgens Blei nog een ‘schoon en deftig’ dorp was, waar gereformeerden en hervormden elkaar op zondag geruisloos passeerden op weg naar hun kerk. Het was geen leven dat Martinus bijzonder aantrok, zegt Blei. “Jij verliet de vertrouwdheid van de verzuilde samenleving voor Groningen, waar je allemaal verboden dingen deed, zoals samenwonen…Maar een dorp verlaat je nooit voorgoed: je bent nog steeds een Sluziger.”

De jonge Blei keek op tegen drie jaar oudere jongens als Martinus, die later zijn zwager werd. “Jullie deden verboden dingen met meisjes, ik mocht alleen ruiken”, aldus Blei, die later vanwege de familieband veelvuldig contact kreeg met de man die sinds 1990 fulltime kunstenaar is. “Een erudiet man en welbespraakt man. Ga met jou in discussie over Trump of Erdogan en je daalt af in een trappenhuis vol kennis over het verleden. Neem wel de tijd voor dit soort gesprekken, want op deze man zit geen pauzeknop”, waarschuwde Blei zijn publiek. “Je begon onlangs om vijf uur over getallen en dat gesprek eindigde om 22.00 uur. Of gesprek, het was een monoloog.”

Met getallen begon Blei ook zijn toespraak. Wie 30 juni 2017 bij elkaar optelt, komt vermoedelijk op negentien uit. Negen en een is 10, een plus nul is een. Die ingewikkelde rekensom gaat volgens Blei ook op voor werk van zijn zwager. “Je gevarieerde werk is uiteindelijk toch een eenheid.”

Die eenheid aan schilderijen over zijn persoonlijke beleving en  interpretatie van landschappen, stadsgezichten, havens en stillevens is tot en met 19 augustus in Museum Schoonewelle te zien.