‘Fris-gereformeerde’ Wilschut neemt afscheid van Zwartsluis

Ruim 4 jaar was Arjan Wilschut verbonden als predikant aan de Gereformeerde kerk (vrijgemaakt) aan de Zomerdijk in Zwartsluis. Komende zondag neemt hij afscheid. “Eigenlijk vinden we het allemaal net te kort”, zegt Wilschut.

In Zwartsluis, zijn eerste gemeente, zou hij eigenlijk voor 50 procent dominee worden. “Maar ik heb vanaf het begin eigenlijk veel meer gewerkt.” Wilschut, die op verzoek van de kerkenraad in Houten bleef wonen, zou maximaal twee à drie keer per week op en neer rijden, maar bleek bijna elke dag heen en weer te gaan. “En dan verlies je heel veel tijd.” 

Deze winter nam hij het besluit om te gaan wonen in de plaats waar hij werkt. “En toen kwamen er beroepen. Dan heb je de keuze om één of anderhalf jaar hier te wonen en dan alsnog weg te gaan, of  nu in een nieuwe gemeente te beginnen. Naast de roeping die ik vanuit Berkel en Rodenrijs ervaren heb, heeft dit ook meegespeeld.”

In contacten merkt hij wel dat zijn afscheid eigenlijk net te vroeg komt. “Omdat ik gemiddeld 2x per jaar de hele gemeente gezien heb, ken ik de gemeente nu wel vrij goed.” Vier jaar geleden trof hij een gemeente aan waarin heel veel mensen de behoefte hadden om gehoord en gezien te worden. “Het was niet altijd een feest om bij deze gemeente te horen. Dat wilde ik wel en dat wilde de kerkenraad ook.” 

De gemeente was wat behoudend gebleven. “Er was een verlangen om stappen te zetten en daar heb ik aan mogen werken”, zegt Wilschut, die praat over het grote verschil tussen kerk en cultuur of maatschappij. “De inhoudelijke kant van christen-zijn is antwoorden hebben op levensvragen die iedereen heeft, maar dan een christelijk handwoord, een handvat voor een antwoord. Dat is op een bepaalde manier wel wat tegendraads ten opzichte van de cultuur.” De kerk leeft ergens wel anders dan de cultuur, stelt de predikant. “Als je niks gepresteerd hebt in de maatschappij of je hebt geen groot huis, dan stel je niks voor. Hier leven we het evangelie: voordat ik wat gepresteerd heb, ben ik al geliefd door God.” 

Ook geeft de kerk sneller een tweede kans. “Als je je schuld belijdt is het weg en hoef je met je schaamte niet rond te blijven lopen. In de maatschappij gebeurt dat niet zomaar. Hoe je in deze cultuur christen kunt zijn en dat kunt leven, dat heb ik in de prediking uitgedragen. En daar heb ik geen centimeter aan afgedaan, want ik ben gereformeerd in hart en nieren. Een tegendraadse, gereformeerde boodschap.”

Toch moet de kerk op een bepaalde manier ook meegaan met de huidige cultuur, vooral in de vormen, zegt Wilschut.  “Als je niet meegaat met je cultuur, dan gaat het stollen. In onze belevingscultuur heb je liederen, die hier geen plek kregen in erediensten. Dat ben ik gaan mixen met de psalmen. Ook hebben de kinderen een eigen plek in de dienst gekregen, een kindermoment, ze horen er immers voor de volle 100 % bij en hebben recht op een uitleg van de Bijbel op hun eigen niveau. Zo konden we met de cultuur meegegaan, terwijl de inhoud wel bleef staan. Ik heb dat ‘fris-gereformeerd’ genoemd. In de vormen zijn we opgeschoven, maar in de inhoud zijn we gereformeerd gebleven.”

Een deel van de leden verlieten de kerk toch om onder andere die reden. “Het is een kras op mijn ziel dat ik hen niet heb kunnen overtuigen dat fris-gereformeerd zijn ook gereformeerd is. Jammer dat we met mensen waarmee we aan een Avondmaalstafel zaten, nu niet meer door een deur kunnen.”

Een ander thema in de afgelopen periode was dat de synode van de vrijgemaakten in 2017 alle ambten open stelde voor vrouwen. De gemeente van Zwartsluis ging daarna een studietraject in om zich daarop te bezinnen. Op dit moment mogen vrouwen alleen diaken worden in de gemeente. “Maar het principebesluit ligt er om alle ambten open te stellen”, vertelt Wilschut. Voordat dat daadwerkelijk gebeurt, wacht de kerkenraad in ieder geval de aankomende synode af. Dat principebesluit was voor enkelen ook een reden om te vertrekken uit de gemeente. 

Zelf is hij een groot voorstander van vrouwelijke diakenen – evenzo moeten ook de vrouwen zijn, staat er. “En een profetes, een voorganger die geen ouderling is, kan ik me ook voorstellen, lijkt me heel Bijbels, denk maar aan de Nieuw Testamentische profetessen. Maar ik twijfel, want het ambt van ouderling lijkt (!) voorbehouden aan mannen, als je naar de Bijbel kijkt. Ik heb daarom ook blanco gestemd bij de vrouwelijke ouderling, omdat ik het niet weet. En met dat ‘niet-weten’ kan ik leven.”

In Zwartsluis zocht hij de samenwerking met de Hervormde en de Gereformeerde kerk. “Zo zijn we vespers begonnen, samen met de andere kerken. Ook hebben we organisten van de Hervormde en Gereformeerde kerk die hier in de vespers spelen, naast de predikanten en pastoraal werkers van de diverse gemeenten die mediteren. En we hebben een kennismakingsavond gehad waarin we ons als kerken aan elkaar voorstelden, zonder de kerkmuren op te heffen. Verder groeiden we door gezamenlijke gemeenten-vergaderingen.”

Ook in zijn nieuwe gemeente wordt Wilschut niet voor 100 procent dominee. “Ik wil persé een dag in het bedrijfsleven blijven werken, of in ieder geval iets ernaast blijven doen. Ik heb die vaardigheid opgedaan en die wil ik blijven gebruiken. Daarnaast is het plezierig om eens wat anders te doen dan dat domineeswerk, een dag in de week. Dat houdt je hoofd fris.”

Komende zondagmiddag neemt hij afscheid met een preek over Gods onveranderlijkheid, vanuit 1 Samuël 15, volgens hem een ‘klassiek hoofdstuk’ daarover. “God is geen mens, maar God. Dus komt Hij niet op Z’n besluiten terug. Toch staat er in datzelfde hoofdstuk ook twee keer dat Hij spijt had dat Hij Saul koning had gemaakt. Dat wil ik aan de gemeente en mezelf meegeven: God gaat met jullie en met ons mee. Hij is een bewogen Verbondsgod die met ons meebeweegt. Maar zijn karakter van genadig, goed, wijs en almachtig zijn, verandert nooit. En daarin is Hij er voor ons, voor de gemeente en voor ons gezin, altijd.”