De betovering van het Waterloopbos (column Herman Slurink)

Er is geen maand waarin ik de stilte, de betrekkelijkheid van alles en het vergankelijke meer voel dan in november. De laatste bladeren dwarrelen in het lage zonlicht traag neer, mist en neveldagen overheersen. Vormen worden schimmen. De natuur trekt zich bescheiden terug om in het diepste geheim aan een uitbundige terugkeer in het volgend voorjaar te werken.

Er is één bijzondere plek in de Kop waar deze stemming op haar mooist tot uiting komt: Het Waterloopbos bij Vollenhove.

Sinds 1952 is dit bos eigendom van het Waterloopkundig Laboratorium. In dit onderzoeksinstituut testten wetenschappers van het Waterkundig Laboratorium in de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw uit hoe allerlei waterkeringen en andere bouwwerken in het (bewegende) water werkten en stand hielden. Zo is de naam Waterloopbos ontstaan. Bij elke opdracht werd een proefopstelling op schaal in het bos gebouwd. Zo zijn in het Waterloopbos de Deltawerken en de havens van Lagos, Rotterdam,Bangkok, IJmuiden en Vlissingen berekend en ontworpen. Maar ook bij het ontwerpen van een tientallen kilometers lange zeewerende dijk in Coronie (Suriname) is het Waterloopkundig lab betrokken geweest en heeft de precieze positie bepaald waar de dijk moest komen te liggen. Met behulp van stuwen en dammen bootsten ingenieurs de werkelijkheid na. Als de onderzoekers klaar waren met hun studie, lieten ze de proefopstelling gewoon in het Waterloopbos achter.

Met de komst van de computer was het nabouwen van schaalmodellen niet meer nodig.

Het Waterloopbos werd eind 2002 gekocht door Natuurmonumenten en die heeft er door de jaren heen een prachtig toegankelijk bos van gemaakt.

Op deze grijze ochtend wandel ik er rond en vertoef in twee werelden, met andere woorden: ik maak twee wandelingen tegelijk. De aangelegde kanalen en vaarten worden overkoepeld door loofbomen die in hun gladde oppervlak weerspiegelen. Maar ook de opgeworpen wallen, het struikgewas verderop, de duizend kleurschakeringen, alles dient zich aan in weerspiegeling. Je wandelt over een tapijt van kleuren en loopt onverwachte ruimtes binnen als in een koor van een kathedraal. Omgewaaide bomen liggen aan hun lot overgelaten in een plas van herfstblad en kikkerdril. Een vlonder bedekt met bloedrood blad leidt je de volgende ruimte van betovering en verwondering binnen. Vervallen vormen en miniaturen. Ruïnes van waterwerken op Madurodam niveau waar studiekoppen jaren aan hebben gespendeerd en waarvan het resultaat heeft geleid tot een volwassen duplicaat elders in de wereld. Door de tijd ingehaald vervallen deze gestolde gedachten tot verstilde monumentjes. Ergens wordt nog water in beweging gebracht gezien het stroompje dat een kleine waterval veroorzaakt. Verder heerst de wet van de jungle.

Twee reigers vliegen verschrikt op en cirkelen nog even boven mij rond. In de gouden gloed van het stervende herfstbald boven en rond mij ervaar ik dit gebeuren als bevind ik mij in een eigen kleine wereld, een soort stolp gemaakt van kleine kleurrijke scherven.

Een sombere grijze dag?? Integendeel. Zonder zon komen de kleuren nog voller en dieper voor ogen. Drie uur lang kon ik ongestoord rondscharrelen in een verlaten Waterloopbos.

Herfsttij van een onderzoekinstituut en natuur, de perfecte mix.

Het is november, maar niet voor mij. Ik vertoef ergens buiten de tijd en zweef met de opkomende nevelslierten rond de bomen het bos weer uit.

Herman Slurink.