‘Houtkunstenaar’ en vakman Richard van den Berg

Geef hem een blok ruw hout en Richard maakt er prachtige creaties van. Richard van den Berg (58) is een houtkunstenaar te noemen, gespecialiseerd in het renoveren en restaureren van schepen en huizen. Daarnaast maakt hij ook nog meubels. Kortom: een alleskunner op het gebied van houtbewerking.
Enkele jaren geleden begon hij zijn bedrijf Richie’s Allround, met een eigen werkplaats en een 50 meter lange kade waar schepen aan kunnen meren. In de met houtschaafsel bestrooide werkplaats staat bijvoorbeeld een Kuinrese punter, die Richard heeft behandeld met lijnolie en nu klaar is om te water te gaan. Ook is er een Vollenhovense Bol aanwezig en aan de kade ligt een 35 meter lang voormalig vrachtschip. Het is maar een kleine greep uit Richards scheepsprojecten. Richard is een echte vakman en daarnaast een bevoegd vakdocent. Zijn werkplaats staat vol met planken, blokken hout, scheepsdeurtjes en raampjes en aan de muur hangt zijn privéverzameling houten katrollen. Het is een echte werkplaats van een scheepstimmerman.
Richards vader heeft 43 jaar gevaren. In 1944 kwam hij in Indië, waar hij een Engelse verpleegster uit Londen ontmoette die bij de Navy zat. Ze trouwden en kregen vijf kinderen. Toen zijn vader een blindedarminfectie kreeg, kreeg hij ontslag om in Nederland geopereerd te worden. Dit was het moment dat hij stopte met varen, want hij was het beu. Richard: “Mijn vader was een echte techneut, maar wel een met een dikke buik. We waren met vijf kinderen en dan weet je het wel: om de beurt moesten we de sleutels aangeven. Mijn moeder was bovendien erg creatief. Ze boetseerde en schilderde. Ze is 95 jaar geworden en op hoge leeftijd heeft ze nog een prachtschilderij van de rode IJsselbrug in Zwolle gemaakt.”
Het is dus geen verrassing waar Richard zijn vakmanschap en creativiteit vandaan heeft. Na de mavo op de Thorbecke in Zwolle volgde hij de havo. Hoewel de mavo hem moeilijk af ging, verliep de havo vlot. Met een grote grijns vertelt Richard over de streken die hij dikwijls uithaalde: “Ik was echt geen voorbeeldige leerling. Dat had ik vast van mijn vader, want die had echt lak aan alles. Het boterde niet met alle docenten en voor een opdracht van Engels hield ik een jonge docent voor de gek. Het was echt zo’n broekie. Voor een opdracht moesten we gedichten behandelen en ik schreef er in naam van mijn moeder (die een Engelse achternaam had) zelf een aantal. Toen we de gedichten behandelden vroeg hij me om uitleg en ik zette een verbaasd gezicht op en vroeg hem: ‘Ken je die auteur echt niet? Man, ze is hartstikke beroemd!’ Het leverde me een negen op en ik slaagde met vlag en wimpel.”
Tot slot kwam Richard terecht op de lerarenopleiding handenarbeid in Groningen. Hij studeerde af op utopisch design. “Utopisch design houdt in dat je iets creëert zoals het er in de toekomst uit zou kunnen zien. Ik bouwde een voertuig op zonne-energie op schaal 1:3. Het leuke aan deze opleiding was dat je creatieve vakken kreeg, zoals tekenen en handenarbeid. In mijn huidige werk komt dat ook naar voren. Alles wat ik maak is uniek.” Wijzend naar een aantal mallen die in zijn werkplaats hangen, zegt hij: “Kijk, dat zijn mallen voor stoelpoten. Die heb ik zelf gemaakt. Zo maak ik authentieke tafels.”
Maar hoe is hij in Zwartsluis beland? Richard: “Ik studeerde vijf maand te vroeg af en kreeg een baan in Meppel. Het was een school voor speciaal onderwijs. De directeur liet me zien hoe de leerlingen daar praktijkles kregen en zei openlijk: ‘Kijk, dat is toch een geknooi van niks? We hebben een echte vakdocent nodig!’ Ik mocht er starten en bleek goed overweg te kunnen met de leerlingen met gedragsproblemen. Ik heb projecten opgezet waarin we klussen van buitenaf binnenhaalden. De klanten betaalden het materiaal en wij gingen aan het werk. Het was een waar succes. Ik woonde echter nog in Groningen en het op en neer pendelen met het OV was niets. Ik kon een huis in Zwartsluis kopen en dat heb ik gedaan. Na 27 jaar was het echter mooi geweest. Het werk beviel goed, maar ik wilde ongeremd mooie dingen maken. Het was tijd voor de volgende stap. Ik ontmoette Jenny Weijs en ben samen met haar pension De Weijsberg gestart. Zij wilde graag iets recreatiefs doen en mij leek dat ook wel wat. Uiteindelijk kwam Richie’s Allround erbij en hier kan ik echt mijn passie in kwijt.”
Ook de botter ZS13 heeft het echtpaar een tijd in bezit gehad. Momenteel is Richard technisch bestuurslid van de stichting Zwartsluizer botter ZS13, die hij een warm hart toedraagt. Samen met vrijwilligers heeft hij de onlangs vernieuwde zwaarden gemaakt. Richard: “In de zwaarden zitten ontzettend veel manuren. Voor mij is het misschien de normaalste zaak van de wereld om zo’n zwaard te vervaardigen, maar ik vind het fantastisch om te zien dat de vrijwilligers zo bedreven zijn en er zoveel tijd insteken. Samen zijn we tot dit resultaat gekomen, waardoor de botter in goede staat blijft.”
Richards ietwat ruige uitstraling geeft hem een authentieke identiteit binnen Zwartsluis, maar ook elders weten ze hem te vinden. Zijn vakmanschap combineert hij met zijn vermogen om dingen uit te kunnen leggen. Richard: “Ik mag dan misschien een vakidioot zijn, maar ik kan bijvoorbeeld uitleg geven waarom een bepaald meubel uniek is. Ik heb psychologie in mijn opleiding gehad en ook nog 6,5 jaar kunstgeschiedenis gevolgd. Al deze kennis weet ik in mijn werk te bundelen, waardoor alles wat ik maak uniek is en ik sterk ben in het contact met de klant.”