Borrelproat: eind goed al goed

‘Borrelproat’ is een rubriek van Zwartsluis Actueel die de digitale krant in samenwerking met de Historische Vereniging Zwartsluis met enige regelmaat publiceert. Het gaat hierbij om oude volksgebruiken en de typische dorpscultuur van weleer.

Het verzoek

Het is maandagmorgen 23 juli 1979 toen er bij Frederik Weijs werd aangebeld. Hij opende de deur en keek met enige verbazing wethouder Siebert en gemeentesecretaris Sintemaartensdijk in de ogen. Zij staken meteen van wal met de mededeling dat burgemeester Buijnink ging vertrekken. Dit bericht gonsde al door het dorp en werd nu dus bevestigd. “Heb jij hier misschien toevallig een schilderij van Zwartsluis staan dat wij hem als gemeente kunnen aanbieden?” De kunstenaar dacht hardop na en mompelde iets van dat hij wel wat schetsen en een tekening had liggen. “Nee, nee….het moet wel een afbeelding zijn van heel Zwartsluis.”

Op de vraag wanneer een dergelijk schilderij dan klaar zou moeten zijn antwoordde de wethouder: “De afscheidsreceptie is volgende week 30 juli in Hotel Roskam”. Toen werd het even stil. Slik, “één week!!??” Een opdracht vanuit de gemeente betekent zeker aandacht in alle kranten en misschien wel eeuwige roem, een Sluziger Rubens of Rembrandt…., dat laat je niet aan je neus voorbij gaan zal Frederik gedacht hebben. “Ik doe het!”

Aan de slag ofwel aan de kwast

De kunstschilder had beide heren amper uitgezwaaid of hij zat al in de auto naar Zwolle om bij Bruens in de Luttekestraat een groot doek, wat extra verf en alvast een lijst te kopen. Voor de kijkers thuis; deze zaak bevond zich tegenover platenzaak ‘De Artiest’ waar de te jong overleden en sympathieke Sluziger Fred Roozeboom werkte en aan half Zwartsluis zijn singles en lp’s verkocht. Gewoon mooi om hem even te noemen.

Na deze aankopen sjeesde Frederik meteen door richting Hasselt en nam daar de afslag naar de dijk richting Genemuiden. Hij installeerde zich ergens in de wei aan de rand van het Zwartewater met het zicht op de skyline van Zwartsluis. Allereerst schoot hij een fotorolletje vol voor de details waaraan hij thuis kon werken. Deze moesten meteen na de middag naar de fotozaak van kapper Jaap Jalink worden gebracht in de hoop dat de foto’s daar woensdagmorgen weer opgehaald konden worden. In de korte tussenliggende tijd schetste de kunstenaar alvast de wolkenlucht en waterbeweging op het doek. Hij voelde de hete adem van het gemeentebestuur in zijn nek en vroeg zich af wat hij had aangehaald. Dit nog eens temeer toen bleek dat de hete adem van een stel opdringerige pinken hem letterlijk in zijn nek blies en hij met schildersezel en al op de vlucht sloeg naar een rustiger plek aan de oever. Nadat de nodige schetsen waren gemaakt ‘vloog’ hij als een speer naar huis – er was geen tijd te verliezen – om direct lucht, water en ondergrond te schilderen.

Na een nacht vol warrige dromen over mislukte foto’s en gesloten winkeldeuren toog Frederik in allerijl naar de zaak van Jaap Jalink. Deze hield de spanning er nog even in door te doen alsof de bewuste prenten er niet bij zaten. Even later hield hij ze triomfantelijk omhoog. Een zucht van verlichting deed de brievenbus klepperen. Nu kon hij de details gaan uitwerken.

Het oordeel

Na nóg twee nachten én de hele vrijdag stevig doorpenselen was het schilderij af. Het was ruim een uur voor sluitingstijd toen het kunstwerk werd opgesteld in de handwerkwinkel van zijn vrouw Tina (Seintina) op de hoek van de Schoolstraat/Kerkstraat alwaar Siebert en Sintemaartensdijk werden uitgenodigd.

Bij binnenkomst bleven ze eerst verbaasd staan, zetten grote ogen op. Na de eerste óóóóhs en àààhs leken ze helemaal in het dorpsbeeld op te gaan. “Kijk eens, het huis van Fem de Vries en euh, is dat niet het bootje van Blei? Die schepen en die kerktoren, werkelijk alles staat er op!”

Maarrrr, in alle hectiek van de korte termijn was er nog geen prijs afgesproken. “Nou”, zei Siebert, “zeg maar wat het moet kosten.” De kunstenaar overzag zijn uren verspreid over de dag en de nacht en streek de hand over zijn hart: “ FL 750,00, niet meer en niet minder.” Beide heren trokken wit weg en na hier een kuchje en daar een zucht kwam het hoge woord er uit: “Oei, oei, dit valt toch wel wat tegen, ja, ja, nee, nee…” Na wat heen en weer gemompel over het gemeentelijk budget dat niet mocht worden overschreden kwam het uiterlijke bod van Fl 350,00 op tafel. “Kan het daarvoor?” klonk het haast smekend. “Nee, nee” schraapte de verbaasde kunstschilder uit zijn keel, “al die uren, al dat haastwerk, de dure lijst…dat doe ik niet!”

“Nou, nou, als die prijs blijft staan dan moet het maar overgaan” en prompt verliet het gezelschap de winkel en stak de kerkstraat over naar de lederwarenwinkel van Jan Ridderinkhof. Daar kochten ze een luxe groene bureauset met o.a. een leren placemat met pennenhouder. Ook bleef er nog geld over voor een dikke bos bloemen voor mevrouw Buijnink. Frederik bleef achter met een forse kater en een nog nat schilderij.

Toeval bestaat niet

Maarrrr… de Voorzienigheid had andere plannen. De volgende morgen stapte Frederik, zoals iedere zaterdagmorgen, met nog steeds een forse kater van de vorige dag Hotel Roskam binnen voor een kop koffie. Daar trof hij, naar Sluziger gewoonte,  ook een aantal andere ondernemers zoals Peter van der Stouwe, Pim Wiers, Bertus Westerhuis, Henk Jan Geveke, Marinus Visscher om er maar een paar te noemen. Op enig moment stapte Jan Nekeman binnen en liep rechtstreeks op de tap af. Hij vertelde ober Frits Knecht en eigenaar Jan de Vries dat hij werd gebeld met de vraag of hij namens de industriekring iets kon regelen voor het afscheid van Buijnink. “Ik heb géén idee” zei Knecht.

Toen zag Nekeman Frederik achter een bakje koffie zitten: “Hé Weijs, heb jij nog iets liggen van Zwartsluis?” “Mwoh” zei deze, “ik heb wel een tekening of zo.” “Nee”, zei Nekeman, “het mag best wat meer zijn want hij heeft veel gedaan voor de industrie en recreatie.”

“Ik heb nog wel een groot schilderij van Zwartsluis, die staat bij mijn vrouw in de winkel aan de overkant.” En daar gingen ze. De kunstschilder huppelde nog net niet. Jan Nekeman stond voor het schilderij en riep uit: “Hoe is het mogelijk!! Dit moeten we net hebben. Wat moet dat kosten?” “Fl 900,00” antwoordt Weijs zonder blikken of blozen. “Dat is goed! Ga maandag maar naar de zaak (Interfloor) en laat hem maar door Jan Doosje die in de ververij werkt inpakken. Loop dan maar meteen door naar het kantoor, dan rekenen we gelijk af.”

De afscheidsreceptie

Maandagmiddag 30 juli 1979 stroomden de vele genodigden Hotel Roskam binnen. Als eerste hield loco-burgemeester en wethouder Siebert zijn toespraak en overhandigde daarop de bureauset aan de scheidende Buijnink. Deze toonde zich blij verrast: “Dit hadden jullie niet hoeven doen.” Zijn vrouw stond verstopt achter de dikke bos bloemen.

Na nog enkele toespraken was het de beurt aan de ondernemerskring. Men overhandigde het enorme en keurig ingepakte pakket. Het papier ging er af en door de hele zaal klonk het óóóóh en ààààh. Voor de tweede keer verschoten Siebert en Sintemaartensdijk van kleur. Het schilderij werd in dank ontvangen en meegenomen naar Sprang Capelle.

Noot: Eind goed al goed

Na afloop van de receptie troffen Weijs en Siebert elkaar en werd duidelijk dat Sintemaartensdijk en hij best met de zaak in de maag hebben gezeten. Ze waren erg blij dat de kwestie zo spontaan werd opgelost.

Frederik heeft zich niet geroepen gevoeld om de betrokkenen in te lichten over de gang van zaken. Echter, na de begrafenis van Buijnink heeft hij het werkelijke verhaal verteld aan zoon Kees en dochter Marieke. Inmiddels is het verhaal ook bekend bij Lens Nekeman. Nu alle betrokkenen niet meer onder ons zijn willen we ze met dit heerlijke verhaal op een eervolle manier gedenken. Het hele gebeuren typeert een tijdgeest, een dorpscultuur waar we nu met een warme glimlach op terug mogen kijken.

De kinderen van Buijnink hebben na het overlijden van hun ouders het schilderij geschonken aan de maker. Bij gelegenheid zal er een bestemming voor worden gezocht. De Historische Vereniging houdt zich bij deze warm aanbevolen.

Herman Slurink, redactie Sluziger Kroniek

Word lid! Op naar de 100 nieuwe leden en meer

En de teller staat op 93. Het is belangrijk voor een dorpsgemeenschap dat de verhalen van voorbij blijven leven en herinneringen gedeeld en namen genoemd worden. Je hebt niet half in de gaten hoe belangrijk dit is voor de sociale gemeenschap. Steun daarom de Historische Vereniging Zwartsluis met een lidmaatschap. Voor de Sluziger kost dit slechts € 17,50 per jaar en daarvoor ontvang je drie keer per jaar het boekje ‘Sluziger Kroniek’ met waardevolle historische verhalen en wetenswaardigheden. Voor niet Sluzigers bedraagt de prijs € 5,00 meer i.v.m. portokosten. Ook wordt er 2 x per jaar een ledenavond georganiseerd met interessante onderwerpen. Meld je aan op www.historiezwartsluis.nl en klik op het balkje ‘Word lid’ en de rest volgt vanzelf.