Ondernemerskring Zwartsluis (OKZ) bestaat 70 jaar

De Ondernemerskring Zwartsluis bestaat 70 jaar en dat wordt gevierd in Zwartsluis. Nu zal niet iedere Sluziger meteen in de benen springen om de vlag tevoorschijn te halen, want hij moet eerst eens goed nadenken over wie we het hebben: “Ondernemerskring? Is dat hetzelfde als de Handelsvereniging?” Oei, dan valt er wat uit te leggen. Dit realiseerde het huidige bestuur zich ook. Er bestond een zekere afstand tussen de bedrijven op het industrieterrein en het dorpsleven aan de overkant van het Meppelerdiep. Tijdens een gesprek met voorzitter Harmen Sikkema werd dit toegelicht: “Je loopt bij ons niet zo gemakkelijk binnen als bij de bakker, groenteboer of slager.”

Om deze afstand in letterlijke zin te overbruggen werd de “Open Bedrijvendag” georganiseerd met als uitgangspunt: het onzichtbare zichtbaar maken. Wie gaan er schuil achter de bedrijven die de sponsorborden bij de plaatselijke sportverenigingen sieren maar toch buitenspel lijken te staan? Jong en oud keken de ogen uit en kwamen tijd te kort. Vanwege deze verrassende aandacht staat een tweede open dag gepland voor 6 juni 2026.

Zwartsluis is zoveel meer dan alleen maar watersport en winkels binnen de kern. Veel bedrijven zijn in hun vakgebied wereldberoemd en zetten daarmee ons dorp op de kaart. Een kijkje achter de schermen bevordert de onderlinge contacten, werkt verbindend en verlaagt ook nog eens de drempel voor werkzoekenden. Ook de begrippen ‘koop lokaal’ en ‘gunning’ komen ter sprake. Dat voor de viering van deze jubileumdag niet werd gekozen voor een dagje rondvaart door Amsterdam of een beleving elders, maar voor activiteiten in Zwartsluis mogen we in dit licht zien.

Hoe was de situatie 70 jaar geleden en wat was de reden dat de club werd opgericht? Daarvoor verwees Harmen mij naar Barend Vinke, sinds september 2022 het derde erelid van de Ondernemerskring, Paul Blei en Albert Mooiweer gingen hem hierin voor. Nog even en Barend zakt door de knieën van al het verdiende eremetaal. Onlangs nog ontving hij de gemeentelijke erepenning voor zijn uitzonderlijke inzet voor Zwartsluis en Zwartewaterland. Wij treffen elkaar in ‘Sluuspoort’. Op tafel ligt een pakket papier met o.a. de notulen van de oprichtingsvergadering. Deze mag mee ter inzage. Nog diezelfde avond schuif ik vanachter mijn bureau aan in Hotel Roskam. Het is 12 maart 1955. Stilaan dringt een vage geur van brandende sigaren en koffie mijn neusgaten binnen.

De Vereeniging van Industriebedrijven Zwartsluis

Op 12 maart 1955 werd in de serre van hotel Roskam de ‘Vereeniging van Industriebedrijven Zwartsluis’ opgericht. Over zo’n naam breek je de tong en al snel werd deze naam verkort tot de ‘Industriekring Zwartsluis’. Via de “Marshallhulp”, het Amerikaans herstelplan voor Europa na de Tweede Wereldoorlog, was er een opdracht aan de Rijksnijverheid gegeven om landelijk naar Amerikaans voorbeeld de zg. “Business Clubs” op te richten. Dit was volgens de oprichters een goede gedachte. Onderling sociaal contact bestond in die tijd meer tussen kerk en politiek. Bedrijven waren eerder elkaars concurrenten dan vrienden, vooral wat betreft personeelswerving.

Volgens de eerste notulen traden 12 bedrijven toe als lid. Aanwezig waren: de firma J. Varwijk, Appelo, Visscher, Spiekman, v.d. Beld en v.d. Stouwe, Buit, Breman, Slot & Zn, J. Nekeman, K.G. Huisman en de firma Westerhuis. Afwezige genodigden waren de firma Schraa, De Graaf, Buisman, Bieze, Roskam & Klaver en Kragt & Co. Hoe mooi klinken deze namen van voorbij en de herinneringen die ze oproepen. Het werd al gauw duidelijk dat ze er zin in hadden met z’n allen. Aan het slot van deze eerste vergadering bedankte men de heer Sijbolts die als adviseur heeft gediend. Deze merkte vervolgens op:  “… dat hij meerdere malen dergelijke vereenigingen had opgericht, maar nog nooit zo snel als hier was gebeurd”. Tot slot meldde de Heer Hetebrij, in die tijd eigenaar van hotel Roskam: “als blijk van medewerking aan deze vereeniging, de zaal bij elke vergadering gratis beschikbaar te zullen stellen”. Ik vermoed dat de genuttigde versnaperingen tijdens en na deze vergaderingen voldoende lucratief voor hem waren.

In de beginjaren waren de agendapunten o.a. electriciteitstarieven, laad- en losplaatsen, ijsvrijhouden van rivieren, diepgang vaargeulen IJsselmeer, opheffing postkantoor etc. Mede door de onderlinge contacten kreeg men meer begrip voor elkaar en elkaars problemen. Ook de samenwerking met de Gemeente en andere overheidsinstanties kregen meer vorm en inhoud. In een terugblik van voorzitter Jan Nekeman tijdens het 40 jarig jubileum, gaf hij de heer Appelo de eer voor de realisatie van een uniek succes. Er was een plan om 24 “industriewoningen” te bouwen, bestemd voor het personeel. Kosten f 322.790,–, subsidie f 41454,–. De huurprijs per week was f 10,40. De Gemeente waardeerde dit plan dermate dat zij de toezegging deed uit haar eigen bouwvolume ook 24 woningen aan de Industriekring toe te wijzen. In die tijd was er enorm gebrek aan personeel, dus 24 + 24 woningen was een prachtoplossing voor de Industrie. Ook het ontstaan van Hotel Zwartewater op “De Vlakte” was mede te danken aan een initiatief vanuit de Industriekring en zoveel meer.

Tijdens deze terugblik werd ook de heer J. Spiekman genoemd. Hij was penningmeester van 1955 tot 1981 en zorgde vanwege zijn voortdurende inbreng van goede ideeën voor een prima functionerend team dat resulteerde in een goed zakelijk samenspel tussen plaatselijke en provinciale overheden. Dit was nodig voor de planning en aanleg van plaatselijke industrieterreinen en meerdere initiatieven. Het in de tachtiger jaren vernieuwde en verjongde bestuur heeft dit ook zo voortgezet. In 1983 werd de naam veranderd in “Ondernemerskring Zwartsluis” en kon het ledenbestand ook met andere bedrijven uitgebreid worden.

Tijdens een terugblik op 29 dec. 2010 zei Albert Mooiweer:  “We willen graag jong en oud betrekken bij het ondernemerschap in Zwartsluis en het is in ons aller belang dat de economie zich in Zwartsluis goed kan ontwikkelen.”

Dit streven is in de visie van vandaag zeker niet minder geworden, integendeel. De kring telt nu 45 betrokken leden en samen staan ze sterk voor een vitaal ondernemersklimaat in onze regio. Haar missie is een krachtige stem te geven aan het lokale bedrijfsleven. Het bestuur voert namens de leden het gesprek met gemeente, provincie en andere partners. Daarnaast brengt men ondernemers samen, deelt men kennis en stimuleert men de ondelinge betrokkenheid. Zo wordt niet alleen het ondernemerschap versterkt, maar schenkt deze onderlinge wisselwerking ook het plezier en de verbinding die erbij horen. Dit alles werkt bij aan een positieve sfeer binnen de dorpsgemeenschap. Een gemeenschap vorm je samen, ieder met zijn of haar talent. Zo wordt Zwartsluis een plek waar ondernemen loont.

Voor de viering van dit 70 jarig jubileum werd in samenwerking met de Historische Vereniging Zwartsluis een boeiend programma samengesteld waarbij het DNA van Zwartsluis een centrale rol speelt. Ondernemen zit in de genen. Zo onderstreept de OKZ met deze viering de missie waar zij voor staat: Ondernemers bij elkaar brengen, bouwen aan duurzame relaties en vooral plezier beleven door samenwerking. Dát geeft energie!

Herman Slurink