Veel verhalen over religieus erfgoed in Zwartsluis

Verhalen zijn er genoeg. Dat bleek dinsdagavond tijdens een brainstormavond over religieus erfgoed. De gemeente heeft een subsidie gekregen om dat uit te gaan lichten. “We willen samen nadenken over een goede manier waarop we invulling kunnen geven aan die subsidie”, aldus burgemeester Bilder.

Centraal daarbij staat om het religieus erfgoed zichtbaar, beleefbaar en toegankelijk maken. Dat kan door bijvoorbeeld wandelroutes, orgelroutes of bebording. “interesse kun je opwekken”, stelde Bilder. ”Dat mensen niet geïnteresseerd zijn, heeft vaak te maken met het feit dat mensen het niet weten.”

In de brainstorm opperde wethouder Visserman daarom om de contouren van de vroegere synagoge in de Baanstraat zichtbaar te maken in het straatwerk. Die synagoge stortte op 14 mei 1969 in, bij stil weer. Albert Greveling liet daar middels een presentatie een foto van zien. Hij kwam met een synagogesleutel op de proppen, die voor hem leidde tot een schat aan verhalen.

Naar boven kwam dat het joods leven in Zwartsluis tot stand kwam door de kalkovens. “Daarvan hebben we vorig jaar de laatste gesloopt. Zwartsluis heeft nooit voeling gehad met erfgoed”,  volgens Greveling. Hij wijst op de joodse begraafplaats. “Ik ben ervan overtuigd dat het de tweede en misschien zelfs de derde joodse begraafplaats in Zwartsluis is.”

Op een plaat uit 1832 laat Greveling zien waar de joden in Zwartsluis woonden. “Het joods verleden is oud”, zegt hij. “We waren voor de laatste joden niet heel erg vriendelijk.” Aannemer Van der Meulen mocht de synagoge in 1946 gaan gebruiken als timmerwerkplaats, maar moest daarbij wel twee joodse begraafplaatsen onderhouden. Dat werd hem te veel, dus ‘ruimde hij er een op’.

Religieus erfgoed is niet alleen in het centrum van Zwartsluis te vinden. Ook in Zwartewatersklooster, waar vorige week nog een convenant werd ondertekend, is een rijke historie te vinden. Fré Spijk gaf daarover een presentatie. “De grond daar werd onderzocht  en dat bleek een totaal verstoorde grond met alle kenmerken van een begraafplaats te zijn”, vertelt hij.

Bekend is inmiddels dat de ridders van de Slag bij Ane daar begraven liggen. “Die slag heeft ongelooflijk veel geld gekost, maar was razendsnel voorbij.” Als boetedoening werd een klooster opgericht, nu bijna 800 jaar geleden. Dat is nu voor het oog niet zichtbaar, maar daar wordt, na vorige week, aan gewerkt.

In de brainstorm kwam Albert Greveling met diverse verhalen over Zwartsluis op tafel. “Die zitten allemaal in mijn hoofd”, zei hij. Geopperd werd om die verhalen op te nemen en later misschien ook uit te werken. Bilder: “We hebben een mooi gebied. Nu moeten we nog een mix maken  tussen de schoonheid van het gebied en de verhalen die erachter schuilgaan.”