Raad wil een gasloos Zwartsluis in 2039

In de komende jaren staat Nederland en de gemeente Zwartewaterland een grote energietransitie te wachten. De ambitie van de Rijksoverheid is om in 2050 (bijna) helemaal ‘fossielvrij’ te zijn. Ook de gemeente Zwartewaterland moet hiermee aan de slag en dat gebeurt. Als het aan de gemeenteraad ligt, is Zwartewaterland voor 2040 van het gas af. 

Vanuit de warmtetransitie werkt de gemeente aan het aardgasvrij verwarmen van alle woningen in Zwartewaterland. Het is de gemeentelijke ambitie om dit in 2040 al bereikt te hebben, tien jaar voor de richtlijn van de overheid. Overigens zijn huiseigenaren vanaf 2026 al verplicht om bij vervanging van de cv-ketel over te stappen op een hybride warmtepomp of een ander duurzaam alternatief.

Het raadsvoorstel

In oktober 2021 werden de eerste stappen gezet in het aardgasvrij verwarmen van de woningen, door middel van het opstellen van de Transitievisie Warmte. In oktober 2022 werd gestart met de verdere uitwerking in vier wijken binnen de gemeente, dit zijn: Hasselt om de Weede, Dedemsvaart-Zuid, Greente en Achter ’t Tag. Uit die uitwerkingen zijn zogeheten wijkuitvoeringsplannen (WUP) opgesteld. Elk WUP is zo opgesteld dat bewoners stap voor stap worden gefaciliteerd in het aardgasvrij maken van hun woningen. Voor alle wijken geldt dat de gemeente een individuele all-electric (warmtepomp) oplossing voor zich ziet – alleen bij het appartementencomplex in de wijk Greente kan een kleinschalig warmtenet een oplossing zijn – en dat wil zeggen dat inwoners een eigen verantwoordelijkheid dragen. Woningen en bewoners verschillen namelijk sterk van elkaar en dat roept om maatwerk, wat wil zeggen dat elke woning een eigen plan van aanpak krijgt.

De gemeenteraad mocht afgelopen donderdagavond beslissen over het voorstel om akkoord te gaan met de wijkuitvoeringsplannen, het aardgasvrij verwarmen van de woningen door 2039 en het individuele all-electric plan. Dit ging echter niet zonder discussie getuige de twee amendementen van de SGP en het CDA. Beide partijen pleiten in zekere zin om het jaartal 2039 te versoepelen.

Ambitie of regel

Alfred Beens (SGP) vindt dat er in het raadsvoorstel erg verplichtend wordt gesproken, maar is het verder wel eens met de inhoud. “Want we zullen wel aan de slag moeten”, zo vertelde hij. Toch blijven de hoge kosten een lastig punt voor de SGP. “Bewoners zullen moeten investeren in hun woningen. De hoogte verschilt per woning, maar zullen overal relatief hoog zijn en dat zorgt voor terughoudendheid. Daarom moet het wat de SGP betreft haalbaar en betaalbaar blijven.” Door middel van een amendement op het raadsvoorstel denkt de partij dat te bewerkstelligen. Hierin zegt de SGP dat de regel om in 2039 van het gas af te gaan een ambitie moet worden.

2049 of 2039

Het CDA wilde verder gaan, zo vertelde Marco van der Vegte. “De ambitie zorgt voor spanning en is te kort door de bocht. Ook sluit het niet aan bij de landelijke richtlijn.” Ook zag het CDA de overheid met extra geld over de brug komen vanaf 2040 à 2045, omdat er dan druk achter zou komen. Het amendement van de partij hield dan ook in dat het jaartal 2039 vervangen zou worden in 2049. ‘Dit zorgt voor rust en tot die tijd pakken inwoners het zelf wel op’, zo was het idee.

Het voorstel van het CDA kon echter op weinig bijval rekenen. Zo ontraadde wethouder Rietman het amendement met klem, want “voor mij blijft 2040 staan”. “Wachten is geen optie”, vond ook CU. BGZ zag het probleem überhaupt niet: “We nemen namelijk uiterlijk 2031 nog een besluit over de haalbaarheid”, met andere woorden: in beton gegoten is het sowieso niet. Ook de PvdA wilde geen gas terugnemen en sloot zich aan bij het amendement van de SGP: “Hierdoor geven we inwoners juist zekerheid.”

Ook vroegen de PvdA en CU zich nog af of energiecoaches en dergelijke wat konden betekenen voor de inwoners. Dit is het geval gaf wethouder Rietman aan, want inwoners kunnen gratis gebruik maken van de expertise van energieadviseurs en andere medewerkers.

Netcongestie

Tot slot hadden alle partijen twijfels over de netcongestie. Dit vindt plaats wanneer het transport van stroom groter is dan de capaciteit op het netwerk, oftewel de vraag is groter dan het aanbod. Zo vroeg de PvdA of de vier wijken voorrang konden krijgen, dat was het geval vertelde wethouder Rietman. Ook gaf hij aan dat de toekomst is meegenomen in de verzwaringen van het elektriciteitsnet. Al wilde Rietman geen garanties geven na doorvragen van Sander Hartman (BGZ).

De conclusie na veertig minuten debatteren was dat het amendement van de SGP werd aangenomen en dat daarmee ook het geamendeerde raadsvoorstel aangenomen werd. Voor de gemeente Zwartewaterland blijft de ambitie staande om in 2039 van het gas af te zijn.